Giới thời trang lên án nạn 'đạo chích'

Trước vấn nạn nhiều nhà thiết kế không còn tự trọng, biến mình thành những 'đạo chích' chuyên nghiệp, nhiều đồng nghiệp trong nghề coi đây là khối u nhọt. Rất bất bình, một số nhà thiết kế nổi tiếng lên tiếng 'mổ xẻ' vấn đề .

Sự nghèo nàn ý tưởng cũng như sự liều lĩnh thái quá của những nhà tạo mẫu Việt khi dám ăn cắp ý tưởng thiết kế nước ngoài đã khiến công chúng phải lắc đầu ngao ngán từ lâu. Nhưng vấn đề chỉ trở nên nóng bỏng và thu hút sự chú ý đặc biệt của dư luận khi những ngày gần đây, không hẹn mà gặp, hai nhà thiết kế (NTK) có tiếng trong làng mẫu Việt - Đỗ Mạnh Cường và Công Trí đã đồng thời "lên thớt" vì tội danh sao chép ý tưởng.

Điều đáng nói hơn cả là họ cùng dính vào một mẫu thiết kế của nhãn hàng thời trang danh tiếng Versace. Và lý́ do biện hộ của Đỗ Mạnh Cường trong sự việc copy này là: "Mọi người muốn tôi nói gì? Tôi nói tôi copy hay không copy, chưa chắc họ đã tin lời tôi". Cái lý́ của Đỗ Mạnh Cường đưa ra để biện minh cho mình chính là: “Bản chất của thời trang là sáng tạo dựa trên những nền tảng cơ bản có sẵn và có sự lặp lại theo chu kỳ”. Bởi vậy theo anh, “một trang phục, theo tôi chỉ có thể nói là hàng đạo khi nó giống mẫu thiết kế thật đến 90%, như một bản photocopy kém chất lượng từ kiểu dáng, màu sắc, hoạ tiết, chất liệu…”.

Theo Đỗ Mạnh Cường, hàng đạo phải là hàng giống mẫu thật tới 90%. Vậy với thiết kế của anh (váy màu vàng), bản sao này giống bản chính bao nhiêu phần trăm và giống bản sao của NTK Công Trí (váy màu đỏ) bao nhiêu phần trăm? .

Các NTK đều có cái lý riêng để biện minh cho mình. Nhưng công chúng không phải ai cũng tin. Để dư luận có cái nhìn rộng hơn về vấn nạn “ăn cắp và đổ thừa”, Xzone xin đăng tải ý kiến của một vài NTK trong giới thời trang "mổ xẻ” về vấn đề này.

NTK Văn Thành Công – Hầu hết các NTK đồ dạ hội Việt Nam đều sử dụng ý tưởng thế giới

Là một nhà thiết kế trẻ, Văn Thành Công chia sẻ mình may mắn khi chưa bị công chúng phàn nàn về vấn đề “ăn cắp và đạo” ý tưởng trong nghề thời trang. Khi nhìn về nghề, Văn Thành Công thừa nhận anh chưa thấy bất cứ NTK trang phục dạ hội nào ở Việt Nam không sử dụng ý tưởng của thế giới để đưa vào bộ sưu tập của mình. “Theo đánh giá cá nhân, phần lớn các NTK dạ hội ở nước mình đều sử dụng ý tưởng nước ngoài, đặc biệt khi trang phục dạ hội đã trở nên thông dụng và được phổ biến rộng rãi với tốc độ phát triển chóng mặt của internet. Các NTK Việt cập nhật xu hướng thời trang mới trên thế giới rất nhanh và lấy ý tưởng áp dụng cho mình dễ dàng. Đặc biệt với nền thời trang non trẻ như Việt Nam, thì việc tạo ra xu hướng thời trang là rất khó”.

Văn Thành Công đồng ý bản chất của thời trang thế giới có sự xoay vòng và lặp lại, nhưng các NTK trên thế giới chỉ xoay vòng về cách sử dụng họa tiết, màu sắc của thập niên 80. “Cái hay của thế giới là họ vẫn đưa tính cá nhân của chính mình vào trong thiết kế ở những mùa tiếp theo. Họ không bao giờ sao chép y nguyên. Dấu ấn cá nhân rất quan trọng. Còn các NTK Việt Nam vẫn chưa để lại dấu ấn cá nhân nào khi học hỏi thiết kế từ thế giới, đặc biệt là trang phục dạ hội. Riêng thiết kế về trang phục áo dài, may mắn tôi đã thấy được những cá tính riêng của một số NTK Việt Nam khi họ đã đưa họa tiết trang trí thổ cẩm, chất liệu lụa,... rất Việt Nam vào trong trang phục. Nhìn là có thể biết trang phục áo dài này là của NTK nào”, NTK Văn Thành Công nhận định. Trước ý kiến cho rằng cho rằng một bộ trang phục chỉ có thể nói là “hàng đạo” khi giống mẫu thiết kế thật đến 90%, Văn Thành Công đồng ý chấp nhận, vì đó là thực tế đang diễn ra ở Việt Nam: “Để tồn tại và phát triển, NTK phải làm nhiều thứ mới sống được với nghề. Với nước ngoài, không ai chấp nhận con số 90% vì nó vi phạm tư cách đạo đức. Nhưng ở Việt Nam, ta chấp nhận 90% vì còn vấn đề kinh tế”.



NTK Đức Hùng – Đã là NTK thì không được đạo dù 1% hay 90%

Đó là quan điểm của NTK Đức Hùng về vấn nạn đạo ý tưởng thời trang đang diễn ra như lời anh nói là "một khối u nhọt trong nghề". Theo NTK Đức Hùng, đạo hay không đạo chỉ có chính NTK mới biết rõ nhất. “Nếu NTK nào đó muốn đạo một mẫu thiết kế của ai đó, xin hãy dừng lại. Nó đặc biệt tối kỵ với những người may mắn được gọi là NTK. Việc làm này đang đào mòn sáng tạo của chính họ, không tôn trọng công việc mình đang được tôn vinh”.

NTK Đức Hùng định nghĩa: “Với tôi, thời trang là sản phẩm sáng tạo mà chỉ có sự bắt đầu mà không bao giờ được kết thúc”. Bởi thế, NTK này hoàn toàn phản đối trước ý kiến cho rằng phong cách thời trang luôn xoay vòng và sự trùng hợp hay sáng tạo trong nghệ thuật là vô biên của đồng nghiệp. Và theo NTK Đức Hùng: “Tôi không bao giờ chấp nhận có sự xoay vòng trong thời trang. Sự xoay vòng ở đây phải hiểu là xoay vòng về màu sắc, về chất liệu chứ không được quyền xoay vòng về ý tưởng. Cảm xúc sáng tạo không thể lặ̣p lại trong năm sau. Ý tưởng là sản phẩm nghệ thuật mang tính cá nhân, cái tôi rất cao, màu sắc là sự lựa chọn nên không thể lặp lại ý tưởng của người khác”.





Về khả năng thời trang Việt chịu ảnh hưởng xu hướng thiết kế thời trang thế giới, NTK Đức Hùng đồng ý sự ảnh hưởng "gần như có". “Bởi có thể NTK tôn sùng một thương hiệu nào đó trên thế giới và ảnh hưởng một phần phong cách NTK đang thần tượng. Điều đó chỉ được chấp nhận khi họ mới vào nghề. Nhưng khi đã được gọi là NTK thành danh, tạo được xu hướng thời trang thì phải biết độc lập. Tuy nhiên, với tôi, đã là NTK thì không nên đạo ý tưởng bất kể là 1% hay 90%”.

Trước ý kiến cho rằng chính khách hàng cũng là lý do khiến các NTK phải ra tay "đạo chích", NTK Đức Hùng khẳng định: “Nếu NTK đổ lỗi cho khách hàng, nếu nhận đơn đặt hàng từ khách hàng thì chỉ là thợ may. NTK mà cứ đi copy của người khác thì chỉ xứng đáng và hãy tự gọi mình là thợ may thôi”. Bàn về giải pháp “trị” vấn nạn “ăn cắp và đổ thừa” mẫu thiết kế thời trang, Đức Hùng cho rằng, chỉ có thể trong chờ vào trách nhiệm và tài năng của chính các designer khi Việt Nam vẫn chưa có một cơ quan, tổ chức nào đứng ra đẩy lùi vấn nạn này. “Đã đến lúc các NTK đừng phụ lòng công chúng khi họ đã yêu quý, tôn trọng cái nghề cao đẹp của mình”, Đức Hùng kết thúc vấn đề.

NTK Sơn Collection – Thời trang không thể có sự lặp lại!

Với hơn 15 năm theo nghề thiết kế, NTK Sơn Collection cho rằng vấn đề ý tưởng trùng nhau đôi khi có thể xảy ra. “Vì trái đất tròn, nên người này và người kia có thể sẽ có ý tưởng như nhau. Nhưng không có nghĩa là giống nhau hoàn toàn về mọi mặt. Trong thiết kế, ý tưởng có thể trùng về chất liệu, đá... nhưng phải hoàn toàn khác nhau ở mẫu mã”. Theo Sơn Collection, đạo ý tưởng là hình thức copy sao chép lại, "mà nói toạc ra đó là ăn cắp bản quyền mà người khác dầy công sáng tạo", mà điều này, giờ đã trở thành chuyện “biết rồi, khổ lắm, nói mãi” ở Việt Nam.

Theo Sơn Collection: “Thời trang không bao giờ là sự lặp lại. Sự sáng tạo trong nghề cũng không theo một cơ số nào cụ thể. Nó là sự phát triển không ngừng và luôn vươn tới vẻ đẹp hoàn mỹ, phong cách hơn. Bởi thế, tôi luôn sáng tạo theo ý tưởng chứ không theo một chu kỳ hay một cơ số nào”.

Dù có phong cách thời trang khác nhau, nhưng cả hai NTK Đức Hùng (trái) và Sơn Collection (phải) đều có chung quan điểm "Thời trang không thể có sự xoay vòng và lập lại!"

Khi được hỏi dựa vào đâu để nói khẳng định một mẫu thiết kế có đạo hay không, NTK Sơn Collection khẳng định: “Một bộ trang phục chỉ cần sao chép ở những chi tiết, điểm nhấn quan trọng như mẫu mã, eo, cúp ngực, họa tiết là đã bị coi là đạo chứ không cần dựa vào mức độ % giống nhau”. Hỏi rằng công chúng nên có cái nhìn thông cảm, chia sẻ hay lên án những NTK cố tình đạo, Sơn Collection khẳng định: “Kinh doanh là một phần giúp nhà nước, bản thân, gia đình, cộng đồng cùng phát triển nhưng không có nghĩa vì lợi nhuận mà lấy cắp mẫu thiết kế của nước ngoài. Hành động này sẽ làm cho thời trang trong nước bị trì trệ, mất lòng tin ở công chúng. Nó đáng bị lên án”.

NTK Việt Hùng: luôn có phiên tòa của lương tâm đứng ra xét xử

Trước ý kiến cho rằng chỉ khi nào hai mẫu thời trang giống nhau đến 90% mới bị cho là hàng đạo, NTK Việt Hùng nhận xét, nếu sự giống nhau đã đến 90%, anh sẽ chẳng dám bàn cãi gì nữa. Theo NTK này, cái gì cũng có giới hạn, và trong mỗi con người, ai cũng có tòa án lương tâm riêng nên NTK đó nếu giỏi che mắt công chúng để đưa ra một sản phẩm đạo, nhưng chẳng bao giờ che giấu nổi lương tâm của mình. “Khi đó, phiên tòa xét xử lương tâm sẽ bị vô hiệu hóa, chẳng còn giá trị gì nữa”.

“Một người có bản lĩnh, trách nhiệm và đạo đức nghề nghiệp không chỉ khắc phục được mà đôi khi còn dìu dắt khác hàng đến với đỉnh cao cái đẹp nhờ sự cộng hưởng của sáng tạo mà không cần phải đạo”, đó là quan điểm của Việt Hùng về việc một số NTK đổ lỗi cho khách hàng đã tiếp tay khiến họ trở thành “đạo chích”. Bởi theo Việt Hùng, bất cứ khách hàng nào dù tiền ít hay nhiều, đều muốn sở hữu một sản phẩm thời trang không phải hàng giả. Bàn về giải pháp trị nạn “đạo chích”, Việt Hùng chỉ hy vọng vào lòng tự trọng của mỗi NTK. “Nếu bạn có chút lòng tự trọng thì đồng tiền có mạnh tới mấy cũng không khiến bạn thay đổi trở thành đạo chích. Nếu có lòng tự trọng, không ai có thể khiến bạn trở thành người đạo ý tưởng, và quan trọng hơn, bạn sẽ tránh để mọi người quy chụp, đánh giá 'người tạo mẫu' cũng giống như 'người đạo mẫu'. Đó là điều xót xa”.

Phan Trung Hùng (Sv thiết kế thời trang) - Sản phẩm chân chính chỉ được giống nhau về form dáng!

Sau khi bài viết Vấn nạn 'ăn cắp và đổ thừa' của NTK Việt đăng tải, Xzone nhận được nhiều ý kiến phản hồi từ nhiều đối tượng độc giả chia sẻ về thực trạng đạo ý tưởng đang diễn ra trong nền thời trang Việt hiện nay, trong đó có giới sinh viên đang theo học chuyên ngành thiết kế thời trang tại một số trường Đại học cả nước. Xzone xin trích ý kiến của độc giả Phan Trung Hùng chia sẻ như sau: "Là một sinh viên đang theo học ngành thiết kế thời trang, tôi rất bất bình trước thực trạng đạo ý tưởng của một số NTK hiện nay. Mấy hôm nay theo dõi thông tin về thời trang, thấy NTK Đỗ Mạnh Cường giới thiệu bộ sưu tập mới và có phản hồi về việc copy ý tưởng, nhưng tôi hoàn toàn không thấy thuyết phục.

Với những gì thầy cô giảng dạy trong trường, tôi được biết sản phẩm thời trang của một NTK gọi là chân chính chỉ có thể giống nhau nhiều nhất về form dáng (rộng hay ôm) chứ không bao giờ được quyền giống nhau ở những điểm nhấn cụ thể. Chính những điểm nhấn hay chi tiết đăc biệt này tạo nên thương hiệu của người khác nên không thể sao chép. Nếu không tuân thủ nguyên tắc này sẽ bị cho là ăn cắp ý tưởng. Trong trường hợp này, NTK Đỗ Mạnh Cường lại lấy y chang phần trên của Versace và phần dưới của Gucci để ráp lại và cho rằng đó là sáng tác của mình thì không thể chấp nhận.

Theo ý kiến SV Phan Trung Hùng, lấy y chang phần trên của Versace và phần dưới của Gucci để ráp lại và cho rằng đó là sáng tác của mình thì không thể chấp nhận

NTK ĐMC biện minh rằng: “Những thiết kế của John Galliano qua các mùa vẫn chỉ làm lại trên những form dáng, sáng tạo kinh điển của Christian Dior". Đơn giản vì trước đây John Galliano từng được Christian Dior mướn để làm việc cho thương hiệu này nên dù muốn, dù không, việc ông ta phải thiết kế dựa trên những form dáng của Dior là chuyện bình thường. Đỗ Mạnh Cường không thể so sánh với mình với John Galliano được. Việc NTK ĐMC dẫn chứng: "Váy cưới hoàng gia của Sarah Burton và váy cưới của Isabella Orsini có chung nguồn cảm hứng từ áo cưới của công nương Grace Kelly". Nếu thực sự những người này ăn cắp ý tưởng của nhau, họ cũng sẽ bị công chúng lên án và dĩ nhiên điều này cũng không lấy làm hay ho gì để đem ra so sánh. Bởi thế, đừng nghĩ rằng thế giới có người copy thì ở Việt Nam cũng có thể copy".

Váy cưới hoàng gia của Sarah Burton (trái) và váy cưới của Isabella Orsini (phải) bị cho rằng đã sao chép ý tưởng từ áo cưới của công nương Grace Kelly, thì ở Việt Nam cũng có thể sao chép?